روانشناسان بر این باورند که کودک در مراحلی از سنین رشد خود دارای خصوصیتهای ویژه همان مقطع از سن هست. با دانستن این خصوصیات سنی ، اگر والدین این ویژگی ها را مشاهده نکردند جا دارد نگران شوند، نه این که اگر در کودکشان موجود بود گله کنند! شناختن هر یک از این مقاطع عمر کودک موجب ایجاد روابط بهتربین والدین و کودک میشود
از تولد تا دو سالگی: کودک هر چیزی را میخواهد لمس کند وبرای شناختن بهتر از مزه آن آگاه شود والدین جز در مواقع خطرناک ترجیح دارد مانع او نشوند و از گفتن نکن، دست نزن تودهنت نکن یا مانع تلاش و جستجو برای کشف محیط اطراف و یا بازی اونشوند.
از دو الی چهار سالگی: در این سنین ذهن و درک کودک فقط مشغول عکس برداری از رفتار و شخصیت های اطرافش است. خوب و بد را می آموزد و بخشی ازشخصیت او می شود
ازچهار الی هفت سالگی: کودک علاقه شدیدی به بازی کردن و شنیدن داستان وشنیدن کتابی که برایش خوانده می شود دارد نیازمند به جلب توجه و داشتن ارتباط کلامی بادیگران است از سوالهای او خسته نشوید. شمرده و با حوصله پاسخ دهید و میل به بیشتر دانستن را هرچه بیشتر با تایید و تشویق بارور سازید.
ازهفت الی یازده سالگی: در اثر رشد ماهیچه ها و استخوانها میتواند اعضای بدن خود را بهتر به کار گیرد و در نتیجه صاحب مهارتهای گوناگون جدید میشود. و قدرت شکوفایی انواع ورزشهای گروهی یا مسابقات را دارد ذهناً در صدد یافتن دلایل منطقی برای قوانین حاکم بر زندگی خود میشود
ازیازده سالگی به بعد: توان تفکر وتجزیه و تحلیل بیشتری به دست میآورد ، زمان ظهور استعداد های اصلی اوست ،زمان درک و اجرای کامل اصول اخلاقی است دروغ نگفتن. کمک کردن به دیگران رعایت نظم در صف بستن و… ولی اگر در مدرسه شاهد تقلب کردن دیگران باشد آن را یاد گرفته تکرار می کند.
برای درک بهتر و کاملتر از فرزندی که در حال تغیرات عمده است لازم است هر روز با او حد اقل چند دقیقه صحبت کنید تا با رشد ذهنی وآنچه میفهمد و کنجکاو است آشنا شده بتوانید پرسشهایش را پاسخ دهید..در تمیز دادن خوب از بد مسلط شود کودکان بسیار تحت تاثیر گروه همسالان قرار میگیرند. داشتن دوستان عاقل و کتابخوان نعمت است و کودکان سر به هوا و جنگجومصیبت هر روز شاهد تغییرات خلقی و احساسات آنها هستید تا به سن هیجده سال برسد
چند تن از خوانندگان طرفداران خواسته اند در باره کودکان هفت سال به بالا اطلاعات کاملتری در اختیارشان بگذاریم.با کمال میل اینکار را خواهیم کرد ولی زمانیکه والدین روی کودکان تاثیر اصلی را می گذارند تا قبل از سنی است که به کلاسهای پیش دبستانی وارد شوند. از آن پس گروه همسالان ومحیطی که اداره ان خارج از دست والدین است تاثیرگذار ترین است و کم و بیش تاسن هیچده او بیشتر تحت تاثیر گروه همسالان قرار میگیرد تا شما.
سنین 6-8 سال
این مرحله از نظر رشد طفل بسیار حساس و قابل تعمق است.به خاطرتغییرات فراوانی که روی می دهد شاید بتوان آن را مهمترین سال از نظر تغییرات دانست. زیرا کودک کمتر نیاز به بودن با والدین دارد.
مدرسه رفتن سر آغازارتباط یافتن با گروه بزرگتری از همسالان و اجتماع است.واز آن به بعد داشتن دوست و رفیق جای خاصی در زندگی کودک پیدا می کند .کودک از نظر ذهنی به سرعت و به دست آوردن اعتماد به نفس در یافتن راههای ارتباط یافتن با جهان خارج، پذیرفتن مسئولیت انجام دادن کاری که به اوسپرده شده یا رعایت نوبت در صف بستن و در استفاده از محلهای عمومی مثل ؛بوفه یا کافه تریا، آب خوری، یا توالت رعایت حق دیگران تاثیر عمده بر ذهن و تفکر کودک میگذارد. بنابراین شاهد تغیر از نظر فیزیکی، اجتماعی وذهنی کودک خواهید بود.او بیشتر از والدین فاصله میگیرد.بهتر میتواند در باره احساسات و آنچه دیده یا آموخته صحبت کند.حتی در باره آینده و موقعیت خود در آن اغلب فکر می کند. سخت علاقمند است مورد پسند دوستان قواقع شود. داشتن دوست در مدرسه در الویت قرار میگیرد. کودکانیکه مورد تائید گروه همسالان هستند،از اعتماد به نفس بالائی بر خوردار میشوند. نقش والدین آموزش باادبی و مهربان بودن نسبت به دیگران است. هر گاه فرزندتان همیشه آماده کمک به دیگران بوده ،حق دیگری را پایمال نکند، مهربان و تمیز باشد میتواند جای خود را در بین گروه همسالان باز کند.
از نظر ذهنی ، سریع تغییر می کند. بهتر میتواند در باره احساسات و آنچه آموخته است صحبت کند،وکمتر فقط در باره خودش فکر می کند
نقش والدین در کامیابی فرزند در این نکته است که به آنچه یاد میگیرد توجه کنید. اورا هرچه بیشتر با مفهوم مسئولیت پذیری کاملا پی ببردآنچه انجامش به او واگذار میشود تا تمام نکرده به سوی بازی یا کار دیگر نرود.
رعایت قانون در مدرسه و خانه برایش الویت داشته و هیچوقت آن را نا دیده نگیرد. اگر قرار است فرم بپوشد یا مشق بنویسد یا در خدمتی به دیگران شرکت کند مطمئن شوید دیگران از وی چه انتظاری دارند.و اورا تشویق کنید انتظارات به حق را جوابگو باشد. در مقابل زور گوئی و حق شکنی مقاومت کند از وسایل دیگران بدون اجازه استفاده نکند در بیست و چهار ساعت حد اکثر بیش از یکساعت تلویزیون نبیند.گفتگوی روزانه والدین با فرزندتان را پیوسته دنبال کنید تا از آنچه در ذهن و فکر وی می گذرد با اطلاع باشید. این به گذاشتن وقت با معنی یا مطلوب نیاز دارد که لا اقل پنج دقیقه کاملا حواس خودتان را به آنچه اودیده ،شنیده و برایش مهم است توجه کنید
شرکت درورزش و فعالیتهای گروهی مانند دویدن، بازیهای گروهی وکمک کردن در انجام دادن کارهای خانه ، منظم بودن را لازم است دنبال کنید. مثلا قانون جمع کردن وسایل بازی و یا وسایل لازم برای رفتن به مدرسه. شستن دندانها و دست و صورت قبل از خواب و غیره را مرتب انجام دهد
در امورمربوط به مدرسه و کارهائی که لازم است انجام دهد اگر از والدین کمک خواست بجای او انجام ندهید ولی کمک کنید تا بتواند به پایان رساند.زیرا فرزندتان از شما همکاری کردن و مودب بودن را می آموزد.
سن9 تا 11 سال
ارتباط مثبت با دوستان هم مدرسه داشتن از اهمیت ویژه برخوردار است.کودکانیکه دارای اعتماد به نفس هستند و یا نسبت به خودو خانواده احساس مثبت دارند زیاد تحت تاثیر دیگران قرار نمیگیرند.
درگروهی از دختران نخستین آثار بلوغ دیده میشود. آماده کردن دختر و پسر برای تغییرات بدنی و احساسی بخشی از روابط صمیمانه و لازم بین والدین و این گروه سنی از کودکان است. به سبب پیشرفت در خواندن میتوانید کتابهای مناسب را در اختیار آنان قراداده، اماده صحبت کردن در باره سوالهای آنان باشید .در گذشته بیشترین اطلاعات از طریق گروه همسالان کسب می شد اکنون اینترنت همه گونه اطلاعات را در دسترس جوینده میگذارد.آگر او را تشویق و علاقمند به کسب هرچه بیشتر اطلاعات بکنید در ساختن آینده موفق در زمینه مورد علاقه اش موثر خواهید بود.امیدواریم کتابخوانی و لذت کسب اطلاعات را را از خرد سالی اموخته باشد. اکنون خود قادر است بخواند و بنویسد. هرچه بیشتر تشویق شود و امکان دسترسی به کتاب داشته باشدبهتر خواهد بود. زیرا هنوز درسها زیادمشکل نشده وفرصت اشنا شدن با ادبیات دنیا میسر است اغلب کودکان در این سنین از والدین فاصله میگیرند و بیشتر تحت تاثیر رفقا و گروه همسالانند
برای شناختن والدین رفقای فرزندتان وقت بگذارید. خواهید دید که اغلب به دیگاه دیگران بیشتر ارج میگذارند.
لازم است فرزندتان را به انجام دادن کارهای داوطلبانه تشویق کنید. هر چه بیشتر تجربه بیندوزد کار کشته تر و مطلعتر خواهد شد و در انتخاب رشته تحصیلی در سالهای بعد آماده تر.بدین ترتیب توصیه میکنیم که برای انتخاب هدفی که در تمام عمر برای اولذتبخش باشد هرچه بیشتر بکوشید.زیرا هرگاه کارها ئی را که میکنید مطابق دلخواهتان باشد اصلا کار محسوب نمیشود بلکه سرگرمیهائیست که مطابق میل انجام دهنده کار است.
رعایت قوانین درمدرسه محل کار وخانه از اهمیت ویژه بر خوردار است. هرگز او را تنبیه نکنید ولی اگر دنبال فشار رفقا دنبال تجربه یا کاری که نمی پسندید رفت او را سر زنش نکنید بلکه بپرسید آیاخودت به خودت افتخار میکنی؟طرح این سوال اورا به تفکر بیشتر در انتخاب کارهای نکرده ولی هوس بر انگیز وامیدارد.
در باره تغییرات جسمی و روحی اگر خواستار دانستن شد با او صحبت کنید. حرفزدن در این زمینه ها که در بسیاری از فرهنگها رایج نیست موجب اعتماد او به والدین شده.و در واقع کمک می کند بتوانید اوقات با ارزش با او بگذرانید.
اکنون بسیاری از والدین دیر تر از فرزند به خانه می رسند توصیه می کنیم بهتر است کاملا دقیق و واضح روشن کنید که از اوچه انتظاری دارید و چه کارهائی را نباید انجام دهد.
اگر با دیگران بیرون میرود دقیق بدانید آیا بزرگتری با آنها است یانه؟ کجا میرود و اورا راهنمائی کنید که هرگاه مشکلی پیش آید با شماچگونه و در کجا تماس بگیرد.
مشخصات تغییرات جسمی اجتماعی و ذهنی سن 12- 14
به سبب تغییرات هورمونی در ظاهر پسران تغییرات عمده پدید می آید.به جز کلفت شدن صدا درپسران رویش مو در صورت و روی اعضای تناسلی و برجستگی بیشر سینه که از چندی قبل در دختران شروع شده مشاهده می شود.تغییر عمده دیگر توجه وحساسیت بیشتر در ارتباط باظاهر است در نتیجه گاهی اشتهای زیاد و خوردن یا نخوردن برای کم کردن وزن بسیار نقش اساسی در زندگی نوجوان پیدا می کند در ضمن غیر از قرار گرفتن تحت تاثیر رفقا گاهی ممکن است برای از دست ندادن دوستی به مشروب خوردن استفاده از دخانیات و ارتباط گرفتن با جنس مخالف بپردازد در تمام این موارد که ممکن است زنگ خطر به گوش شما برسد بهترین روش حفظ آرامش و روابط مثبت بین شما و نوجوان است به تجربه می بینید که خلق و خوی نوجوان به اندک خلاف میل دیدن زیر و رو میشود و حساسیتهائی بیش از انتظار که از خصوصیات این سن است هرگاه از طرف نوجوان نسبت به والدین خشونت و بی تربیتی بروز کرد. تلاش کنید ارتباط شما بر اساس احترام متقابل و توام با دوستی باقی بماند.